“Πού είναι όλοι;”. -αναρωτήθηκε ο Ενρίκο Φέρμι το 1950 προσπαθώντας να καταλάβει γιατί δεν έχουμε βρει ζωή εκτός της Γης. Οι πιθανότητες λένε ότι συνέβη και αλλού αλλά δεν έχουμε βρει ακόμα αποδείξεις ότι υπάρχει ζωή εκτός του δικού μας πλανήτη. Μήπως όμως είμαστε απλά ανυπόμονοι και αν περιμένουμε μερικές εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια, κάποιος μπορεί να έρθει να μας επισκεφτεί;
Η νοήμων ζωή αναπτύχθηκε στη Γη, αλλά δεν είμαστε ο μόνος πλανήτης στο σύμπαν. Ο Γαλαξίας περιέχει έως και ένα τρισεκατομμύριο τέτοιους πλανήτες, και υπάρχουν μέχρι και 2 τρισεκατομμύρια γαλαξίες στο σύμπαν. Οι περισσότεροι πλανήτες είναι ακατάλληλοι για ζωή(πολλοί ζεστοί, πολύ κρύοι, χωρίς ατμόσφαιρα ή μόνο από αέρια), αλλά σε ένα σύμπαν που είναι ομοιογενές οι “ειδικές” συνθήκες της Γης δε θα έπρεπε να είναι μοναδικές. Αν η ζωή δημιουργήθηκε εδώ, θα πρέπει να έχει δημιουργηθεί και αλλού.
Εκεί, “αλλού” η ζωή θα έπρεπε να έχει αρχίσει να χτίζεται και να εξερευνά γύρω της. Ακόμα κι αν οι περισσότερες νοήμονες πολιτισμοί αποτύχουν στην προσπάθεια (ή απλώς προχωρήσουν σε άλλα πράγματα), το γεγονός ότι ο γαλαξίας μας υπάρχει για πάνω από 10 δισεκατομμύρια χρόνια σημαίνει ότι τουλάχιστον ένας πολιτισμός θα έπρεπε ήδη να έχει επισκεφτεί το ηλιακό μας σύστημα, ή τουλάχιστον να έχει αφήσει κάποιο σημάδι της ύπαρξής του.
Και όμως, δεν έχουμε δει τίποτα. Δεν έχουμε απολύτως καμία απόδειξη για οποιοδήποτε εξωγήινο πολιτισμό, πόσο μάλλον για ζωή. Αυτό είναι το μεγάλο παράδοξο του Φέρμι: Αν η ζωή μπορεί να συμβεί, θα πρέπει να είναι κοινή, και αν είναι κοινή, θα έπρεπε ήδη να το γνωρίζουμε. Αλλά δεν το γνωρίζουμε.
Κατά τις δεκαετίες, οι αστρονόμοι έχουν προτείνει πολλές λύσεις σε αυτό το αίνιγμα. Η υπόθεση της σπάνιας Γης υποστηρίζει ότι η ζωή είναι τόσο σπάνια που μπορεί να είμαστε από τα πρώτα όντα που εμφανίστηκαν στον Γαλαξία, ενώ, μία άλλη υπόθεση είναι αυτή του “μεγάλου φίλτρου ” που υποστηρίζει ότι ναι μεν η ζωή είναι κοινή, η νοήμων ζωή είναι δύσκολη να αναπτυχθεί και γι αυτό δεν έχει επικοινωνήσει. Ή μήπως δεν έχουμε κανένα ενδιαφέρον για να μας επισκεφτούν και είμαστε απλά βαρετοί;
Ο Amri Wandel στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ προτείνει μία (Wandel, 2022) νέα εξήγηση. Μπορεί ο γαλαξίας μας να υπάρχει τόσα δις χρόνια και να υπάρχουν τόσοι γαλαξίες, όμως οι άνθρωποι έχουν αρχίσει αυτή την εξερεύνηση του έξω κόσμου τώρα τελευταία, τον τελευταίο αιώνα, με την εξερεύνηση του διαστήματος και την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Μήπως απλά χρειάζεται να περιμένουμε λίγο;
Στο άρθρο του, ο Wandel υποστηρίζει ότι οι πολιτισμοί(εξωγήινοι και γήινοι) , στο άρθρο του, υπολογίζει ποιες είναι οι πιθανότητες να υπάρχουν ή όχι άλλοι παρόμοιοι πολιτισμοί και ποιες είναι οι πιθανότητες εάν στέλνουν κάποιο σήμα να φτάσει σε εμάς, ανάλογα και με την ταχύτητα που έρχεται. Ακόμα, οι εξωγήινοι, όπως και εμείς, παρά τις προηγμένες τεχνολογικές τους δυνατότητες, αντιμετωπίζουν πρακτικά προβλήματα όπως η συλλογή ενέργειας και η επεξεργασία πληροφοριών.
Παίρνοντας σα δεδομένο εμάς και υποθέτοντας ότι αναπτύχθηκαν παρόμοια και ότι έχουμε έναν τεράστιο αριθμό κατοικήσιμων πλανητών στον γαλαξία, είναι απίθανο να μπορούν να στείλουν ενεργούς ανιχνευτές σε όλους. Μία υπόθεση ακόμα είναι ότι ίσως κατασκεύαζαν σταθμούς ακρόασης και να περιμένουν να λάβουν σήματα από άλλους πολιτισμούς, όπως τα ραδιοσήματα που εκπέμπουμε εμείς για λιγότερο από έναν αιώνα – πολύ μικρό χρονικό σε σχέση με την ηλικία του σύμπαντος!
Εάν συμβαίνει όντως αυτό, λόγω της μικρής διάρκειας εκπομπών μας, η “ραδιοφούσκα” μας είναι λιγότερο από 200 έτη φωτός σε διάμετρο, σε σύγκριση με τα 100.000 έτη φωτός του Γαλαξία. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να χρειαστούν εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια για να φτάσουν τα σήματά μας σε έναν εξωγήινο πολιτισμό και ακόμα περισσότερο για να λάβουμε απάντηση ή να δούμε ανιχνευτή από αυτούς. Ίσως λοιπόν να μην είμαστε μόνοι τελικά και ο γαλαξίας μας να φιλοξενεί πολλούς άλλους ανεπτυγμένους πολιτισμούς. Απλώς δεν έχουν απαντήσει στο κάλεσμά μας — ακόμα!
Το άρθρο βασίστηκε στη δημοσίευση του Wandel https://arxiv.org/abs/2211.16505 καθώς και στο άρθρο για το κοινό https://www.space.com/fermi-paradox-aliens-contact-earth-not-interesting
η μήπως είναι ήδη στα Πατίσια;