Σε αυτό το τεύχος σας παίρνουμε μακριά από τα μεγάλα τηλεσκόπια και σας προσγειώνουμε στην αυλή ενός σχολείου(περίπου)!
Γίνεται να φτιάξεις ο ίδιος κάτι για να εξερευνήσεις για το σύμπαν με τα ίδια σου τα χέρια και όχι απλά να διαβάζεις; Κι όμως ναι!
Φοιτητές του πανεπιστημίου της Γουχάν στην Κίνα πήραν μία κεραία ραδιοφώνου, τη συναρμολόγησαν κατάλληλα και έφτιαξαν ένα DIY(Do-It-Yourself, γνωστό ως κάν’το μόνο σου) ραδιοτηλεσκόπιο! Με αυτό μέτρησαν διάφορες συχνότητες και μήκη κύματος στο ραδιοφωνικό εύρος της ακτινοβολίας, με στόχο να μετρήσουν τη γραμμή των 21 εκατοστών. Εδώ χρειάζονται μερικές εξηγήσεις. Η ραδιοφωνική ακτινοβολία, δηλαδή μήκη κύματος που δεν βλέπουμε, πιο μεγάλα από το οπτικό φάσμα μπορεί να περνάει την ατμόσφαιρα και να την καταγράφουν επίγεια τηλεσκόπια. Η γραμμή των 21 εκατοστών είναι μία πολύ συγκεκριμένη μετάβαση όταν ένα ηλεκτρόνιο αλλάζει το σπιν του για να έρθει σε χαμηλότερη κατάσταση ενέργειας. Με τη μέτρηση αυτής της γραμμής και την επιτάχυνση του σύμπαντος μπορούμε να μετρήσουμε τις ταχύτητες των αντικειμένων που την εκπέμπουν, πχ ο ίδιος μας ο γαλαξίας, ή πώς απομακρύνονται άλλοι γαλαξίες. Έτσι οι δύο φοιτητές Λι και Χού μέτρησαν την περιστροφή του γαλαξία μας από μία μικρή κατασκευή στο πανεπιστήμιο τους!
Και τη μέτρησαν σωστά!
Περισσότερες πληροφορίες στο άρθρο που κατέθεσαν εδώ https://arxiv.org/abs/2404.17893
Συμβαίνουν τέτοια πράγματα και στην Ελλάδα; Κι όμως ναι!
Μία δασκάλα στην Ελλάδα μαζί με τους μαθητές της έφτιαξαν ένα πλανητάριο! Όλα ξεκίνησαν με την κ.Μολλά και τους μαθητές της έκτης του 2ου Μειονοτικού Σχολείου Κομοτηνής που ήθελαν κάτι να αφήσουν πίσω πριν αποφοιτήσουν. Έτσι το 2018, με τη δασκάλα τους με το μεράκι της για τη διδασκαλία και την αστρονομία στο παρελθόν με άλλα προγράμματα, μέσα σε 2 μήνες έφτιαξαν έναν θόλο! Η δασκάλα μετατέθηκε, ήρθε η πανδημία και ο θόλος παρέμενε στο υπόγειο του σχολείου.
Ένα πρόγραμμα για ίσες ευκαιρίες σε μαθητές “μαζί για το παιδί”, πήγε να αξιολογήσει την ένταξη του σχολείου στο πρόγραμμα, είδε το θόλο και ενθουσιάστηκε! Στήριξε την προσπάθεια και χρηματοδότησε το πλανητάριο. Και τι συμβαίνει εκεί πλέον;
Αρχικά για τους ίδιους τους μαθητές του σχολείου: Η κ. Μολλά χρησιμοποιεί την αστρονομία ως μέσο για να διδάξει στα παιδιά όχι μόνο για το σύμπαν αλλά ελληνικά, φυσικά και άλλα, θέλοντας να αλληλοεπιδρά καλύτερα μεταξύ τους. Οι επιδόσεις τους έχουν βελτιωθεί ήδη!
Για όσους δεν πάνε σχολείο εκεί; Κι όμως μπορείς ο καθένας να πάει! Πλέον έχουν επισκεφτεί το υπόγειο του σχολείου πάνω από 700 μαθητές για να δουν από το σχολικό πλανητάριο! Ακόμα, έχει εκδηλώσεις για το κοινό και δεν είναι πλέον μόνο απλά επισκέψιμος χώρος, το σχολικό πλανητάριο έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα D-Space, που έχει σκοπό να αποτελέσει “κόμβο έρευνας, καινοτομίας και διάχυσης της αστρονομίας στα σχολεία” . Το πλανητάριο αυτό συνεργάζεται πλέον με το ΙΑ-ΙΤΕ και το ΕΛ.Ι.Δ.Ε.Κ. και μπορεί να χρισιμοποιεί διαδικτυακά τα τηλεσκόπια του αστεροσκοπείου του Σκίνακα! (ουάου, γιατί να μην τα είχα κι εγώ αυτά;;;)
Περισσότερα μπορείτε να βρείτε εδώ: https://www.iefimerida.gr/ellada/sholiko-planitario-komotini-mazi-gia-paidi και εδώ https://d-space.gr. (γκουχου γκουχου, δείτε εδώ ονλάιν υλικό: https://d-space.gr/προγράμματα-ψηφιακά-εργαλεία/)