ΟΜΑΔΑ ΝΑΙ: Ταξίδι με το Χρονόπλοιο

Μία μέρα, ο Αδριανός περνάει από τη ζώνη αστεροειδών με το τρένο του να δει τα δύο ξαδερφάκια του, την 98 Ιάνθη και την 431 Νεφέλη.  

Αδριανός: Σήμερα, θα πάμε με το Χρονό-πλοιο να κάνουμε ένα ταξίδι στο χρόνο. Όχι με το Διαστημό-πλοιο που κάνει ταξίδια στο διάστημα (στον χώρο), αλλά με το Χρονό-πλοιο, που κάνει ταξίδια στον χρόνο. 

98 Ιάνθη: Απ’ ότι ξέρω, είναι σαν το DVD player. 

431 Νεφέλη: Το μόνο που δεν μπορούμε να πάμε προς τα πίσω και να δούμε, γιά παράδειγμα, τη γέννηση μας. Ή δεν είναι φυσικό να συναντήσουμε τους γονείς μας όταν ήταν αυτοί παιδάκια.  

Αδριανός : Πολύ σωστά μιλάτε, κορίτσια. Στη φύση, η φορά του χρόνου έχει μόνο μία κατεύθυνση. Για πείτε μου, έχετε δει ποτέ σας, όσο περνάει ο χρόνος, ένας γέρος να γίνεται πάλι παιδάκι, και τελικά να μπαίνει στην κοιλιά της μαμάς του;

98 Ιάνθη : Η μαγική λέξη που μάθαμε στο σχολείο λέγεται εντροπία

431 Νεφέλη : Άρα δεν μπορούμε να πάμε να δούμε τους δεινόσαυρους, που τόσο πολύ θα ήθελα. 

Και εμείς θα το θέλαμε, φωνάζουν όλοι μαζί με μία φωνή.

Αδριανός: Προσδεθείτε. Θα πάμε και θα κάτσουμε κοντά σε ένα σημείο του σύμπαντος που γεννιούνται καινούρια αστέρια. Θα παρακολουθήσουμε όλη τη ζωή τους σε fast forward. Στο τέλος θα δούμε τον θεαματικό τους θάνατο αφού γίνουν πανέμορφες εκρήξεις υπερκαινοφανών. Θα πούμε τότε ένα μεγάλο ευχαριστώ στα άστρα που πεθαίνουν! Ξεκινάμε…

Οι Πύλες της Δημιουργίας
Μία από τις πιό φημισμένες φωτογραφίες του διαστημικού τηλεσκοπίου Χαμπλ (NASA/ESA).
Η φωτογραφία δείχνει μία μικρή περιοχή του Γαλαξία, όπου αστέρια γεννιούνται μέσα σε πυκνά σύννεφα αερίων.

Η ομάδα ΝΑΙ τοποθέτησε το Χρονό-πλοιο δίπλα σε ένα πολύ γνωστό νεφέλωμα του Γαλαξία. Η περιοχή αυτή του Γαλαξία είναι  65.000.000.000.000.000.000 μέτρα μακριά από τη Γη και λέγεται “Oι Πύλες της Δημιουργίας”. Πολλά άστρα έχουν ήδη ξεκινήσει να δημιουργούνται εκεί μέσα στα σύννεφα. 

Αδριανός: Είναι ωραία να κάτσουμε εδώ; Βλέπουμε πολύ καλά τι γίνεται γύρω μας από τα παράθυρα του Χρονό-πλοιου μας. 

Μετά από λίγο, άρχισε να σχηματίζεται μία δίνη στο μεσοαστρικό αέριο. 

98 Ιάνθη: (με ενθουσιασμό) Κοιτάχτε παιδιά! Είναι σαν τη δίνη που βλέπουμε όταν αδειάζει η μπανιέρα από το νερό μετά το μπάνιο μας. 

Πολλές τέτοιες δίνες παρουσιάστηκαν γύρω γύρω.  

Αδριανός: Καινούρια αστέρια φτιάχνονται με αυτόν τον τρόπο. Είναι η βαρύτητα που φέρνει κοντά όλα τα άτομα του μεσοαστρικού υδρογόνου.  

431 Νεφέλη: Πολλά καινούργια άστρα φτιάχτηκαν γύρω μας. Είναι πανέμορφα. 

LH 95: Μια περιοχη του Γαλαξία που γεννιουνται αστέρια, Hubble (HST ESA NASA)

 Η επόμενη μικρή ταινία δείχνει τι έβλεπαν τα τρία ξαδερφάκια από τα παράθυρα του Χρονό-πλοιου. 

431 Νεφέλη: Πόσο καιρό ζουν τα άστρα;  

Αδριανός: Εξαρτάται από το πόσο μεγάλα είναι. Αν είναι μικρά σαν τον Ήλιο μπορεί να γίνουν πάνω από 1.000.000.000 χρονών. 

98 Ιάνθη: Που να βρούμε τόσο μεγάλη τούρτα για να βάλουμε κεράκια γιά τα γενέθλια τους; 

431 Νεφέλη: Και θα περιμένουμε τώρα τόσες ώρες γιά να γίνουν υπερκαινοφανείς;

Αδριανός: Δεν θα γίνουν όλα. Μόνο τα μεγάλα. Θα βάλω το fast forward γιά να γίνουν όλα γρήγορα στον χρόνο. Κρατηθείτε… 

Τα άστρα εκτός από τη γέννηση και τον θάνατο τους περνάνε μία πολύ βαρετή ζωή μετατρέποντας το υδρογόνο τους σε άλλα στοιχεία. Οι μεγαλύτεροι από αυτούς τελειώνουν τη ζωή τους με μία πολύ εντυπωσιακή (και ωφέλιμη) έκρηξη. Μέσω αυτής της έκρηξης, όλα τα βαριά στοιχεία που έχουν κατασκευαστεί μέσα στα άστρα κατά τη διάρκεια της `βαρετής΄ περιόδου της ζωής τους, απελευθερώνονται στο μεσοαστρικό χώρο. Αυτά είναι στοιχεία όπως ο άνθρακας (C), ο χρυσός (Au), το νάτριο (Na), το χλώριο (Cl) και άλλα. Φτιάχνεται και το αλάτι (NaCl) από το νάτριο και το χλώριο. Το αλάτι το έχουμε καθημερινά στο τραπέζι μας και το τρώμε. 

Απο που έρχονται τα διάφορα στοιχεία;
ΜΩΒ: μεγάλη έκρηξη / ΠΡΑΣΙΝΟ: μεγάλα άστρα / ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ: υπερκαινοφανείς
ΓΑΛΑΖΙΟ: κοσμικές ακτίνες / ΧΡΥΣΟ: μικρά άστρα / ΡΟΖ: ανθρώπινα κατασκευάσματα

98 Ιάνθη: Το αίμα σου Αδριανέ γιατί νομίζεις ότι είναι κόκκινο; 

431 Νεφέλη: Γιατί περιέχει μεταξύ άλλων στοιχείων και ένα μίγμα σιδήρου (Fe) και οξυγόνου (O). Και τα δύο είναι φτιαγμένα μέσα στά άστρα! 

98 Ιάνθη: Το ασβέστιο (Ca) που είναι στα κόκκαλα μας και τα δόντια μας που νομίζεις ότι φτιάχνεται; 

Αδριανός: Και αυτό μέσα στα άστρα φτιάχνεται; Σοβαρά; 

431 Νεφέλη: Είμαστε φτιαγμένοι από αστερόσκονη όπως έχω ακούσει να λένε. 

Γνωστά υπολείμματα υπερκαινοφανών είναι η Κασσιόπη Α και το υπόλειμμα του υπερκαινοφανούς του Κέπλερ. Και τα δύο βίσκονται μέσα στον Γαλαξία και έχουν μελετηθεί από πολλά τηλεσκόπια. Ο υπερκαινοφανής του Κέπλερ εξεράγει το 1604 και ήταν τόσο φωτεινός που όλοι νόμιζαν ότι ένα καινούργιο άστρο παρουσιάστηκε στον ουρανό. 

Το κατάλοιπο του υπερκαινοφανούς Κασσιόπη Α. (NASA/SAO/CXC Chandra, Spitzer SAO)
Το κατάλοιπο του υπερκαινοφανους του Κεπλερ. (NASA/CXC/DSS)

 98 Ιάνθη: Τώρα καταλαβαίνω Αδριανέ, γιατί είπες ότι θα πούμε ευχαριστώ στα άστρα που πεθαίνουν! 

431 Νεφέλη: Με τον θάνατο τους μας δίνουν όλα αυτά τα πολύτιμα για τη ζωή στοιχεία. 

Αδριανός: Ακριβώς κορίτσια. Είναι τόσα πολλά άστρα στον ουρανό που είναι πάρα πολύ δύσκολο να πούμε σε καθένα ένα μεγάλο ευχαριστώ! Δυστυχώς ή ευτυχώς ο Ήλιος δεν έχει την απαιτούμενη μάζα γιά να γίνει υπερκαινoφανής. Μήνετε ήσυχες. Δεν θα έχουμε τρομακτικές εκρήξεις στο ηλιακό μας σύστημα. 

98 Ιάνθη: Τώρα μπορούμε να κοιμηθούμε ήσυχες 431 Νεφέλη, ξέροντας ότι δεν θα εκραγεί ο Ήλιος. 

431 Νεφέλη: Κατάλαβες 98 Ιάνθη; Εγώ και εσύ και ο Αδριανός και όλοι και όλα είμαστε φτιαγμένοι ακριβώς από τα ίδια υλικά!  

Αδριανός: Τα περισσότερα από αυτά τα υλικά φτιάχνονται μέσα στα άστρα! 

98 Ιάνθη: Το κατάλαβα, 431 Νεφέλη. Είναι τόσο όμορφο να ξέρεις ότι όλοι είμαστε σαν εμένα και εσένα, φτιαγμένοι από τα ίδια υλικά.  

431 Νεφέλη: Εμείς έχουμε τους ίδιους γονείς. 

Αδριανός: Νομίζω ότι είναι ώρα να πάει ο κεθένας στο κρεβάτι του και να κοιμηθεί. Πέρασα υπέροχα σήμερα.

431 Νεφέλη: Καληνύχτα σε όλους. Μάθαμε τόσα πράγματα. Ευχαριστούμε Αδριανέ.