TI EINAI? Το αστεροσκοπείο του Σκίνακα
Κάπου στην Κρήτη, πάνω από τα σύννεφα, σε μία κορυφή του Ψηλορείτη στα 1750μ βρίσκεται ένα τεράστιο μάτι της ανθρωπότητας που κοιτάει το σύμπαν. Αυτό είναι το αστεροσκοπείο του Σκίνακα, λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωριό των Ανωγείων, στο δρόμο για το Ιδαίον Άνδρον όπου η Ρέα, μητέρα του Δία τον έκρυψε όταν ήταν μικρός για να μην τον φάει ο Κρόνος που κατέπινε τα παιδιά του. Τον φύλαγε η αίγα Αμάλθεια και του έδινε το γάλα της και τα κλάμματα του τα κάλυπταν οι Κουρήτες με τον χορό τους.
Εκεί σε ένα πλάτωμα στα βουνά ερευνητές περνούν κυρίως ανοιξιάτικες και καλοκαιρινές νύχτες στα τρία τηλεσκόπια που έχουν τοποθετηθεί, των 1.3μ, 0.6μ και 0.3μ. Το δεύτερο επαναλειτούργησε το καλοκαίρι του 2022 μετά την επισκευή του θόλου, τον οποίο είχε πάρει ο αέρας στο παρελθόν.
H ιδέα για το χτίσιμο του αστεροσκοπείου ξεκίνησε το 1984 από το Πανεπιστήμιο Κρήτης με την αρωγή του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ της Γερμανίας και του τοπικού πληθυσμού. Τα εγκαίνια έγιναν το 1986, μαζί με το πέρασμα του κομήτη του Χάλεϊ, που πλησίαζε τη Γη και θα ήταν ορατός μετά από 76 χρόνια. Εκεί τοποθετήθηκε και η πρώτη κάμερα υψηλής ανάλυσης (CCD) στην Ελλάδα.
Πώς γίνονται όμως οι παρατηρήσεις;
Κάθε τηλεσκόπιο βρίσκεται μέσα σε ένα θόλο που “κόβει” το φως από εξωτερικούς παράγοντες και επιτρέπει να παρατηρούμε έναν στόχο, για παράδειγμα ένα αστέρι. Το φως από το αστέρι ταξιδεύει για να έρθει σε εμάς, αντανακλάται μέσα στον καθρέπτη του τηλεσκοπίου και καταλήγει στην κάμερα CCD. Όσο περισσότερη ώρα το τηλεσκόπιο κοιτάει το αστέρι τόσο περισσότερο “φως’” και αντίστοιχα πληροφορίες θα μαζέψει. Φανταστείτε την κάμερα σαν ένα κουβά που μαζεύει το νερό της βροχής, έτσι μαζεύει και το “φως’”
Και τι παρατηρούν από το Σκίνακα;
Υπάρχουν πολλοί στόχοι για τους ερευνητές στο αστεροσκοπείο. Μερικοί από αυτούς είναι νεφελώματα εκπομπής και ανάκλασης – δηλαδή μεγάλα σύννεφα από αέρια και σκόνη που βρίσκονται κυρίως σε σπειροειδείς γαλαξίες (σαν το δικό μας!) Αυτά τα σύννεφα είναι ικανά να δημιουργήσουν πάνω από 100.000 Ήλιους, άλλα είναι διπλά συστήματα αστεριών, υπερκαινοφανείς αστέρες, ενεργούς γαλαξίες και πηγές ακτίνων γ.
Μπορεί κανείς να επισκεφθεί το αστεροσκοπείο του Σκίνακα;
Ναι! 4 Βραδιές τους Καλοκαιρινούς Μήνες το αστεροσκοπείο ανοίγει τις πόρτες του στο κοινό και μπορεί όποιος θέλει να δει μέσα από το μεγάλο τηλεσκόπιο. Περάστε από τα Ανώγεια για λίγα μυζηθροπιτάκια και ένα παραδοσιακό γαλακτομπούρεκο και μετά οδηγείστε προς την κορυφή του βουνού. Ακόμα και αν είναι καλοκαίρι, εκεί κάνει κρύο και έχει αγέρηδες, οπότε ντυθείτε ζεστά για το ταξίδι στο σύμπαν.